หลายๆ คนคงมีคำถามว่าอาหารเพื่อสุขภาพ 100 แคล กับอาหารขยะ (Junk food) 100 แคล กินเข้าไปก็ 100 แคลเหมือนกัน เรามาดูกันว่าอาหารทั้งสองประเภทจะส่งผลยังไงกับเรา
ร่างกายของคนเรามีแบคทีเรีย ไวรัสและเชื้อราอาศัยอยู่เป็นพันล้าน โดยพวกมันอาศัยรวมกันอยู่ในลำไส้มีลักษณะเรียกว่า ไมโครไบโอม คอยช่วยย่อยอาหารและปกป้องจากแบคทีเรียตัวร้าย ปัจจุบันยังไม่มีสูตรสำเร็จสำหรับบอกว่าไมโครไบโอมที่ดีต้องมีแบคทีเรียใดบ้าง แต่ปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อลำไส้ของเราก็คือ การกิน
การกินใยอาหารจากผักและผลไม้จะกลายเป็นอาหารให้กับแบคทีเรียในลำไส้ซึ่งแบคทีเรียจะช่วยผลิตกรดไขมันสายสั้น (SCFA) ที่จะเพิ่มภูมิคุ้มกันและช่วยลดโอกาสการเกิดมะเร็งได้ ยิ่งกินใยอาหารมาก แบคทีเรียก็สามารถเติบโตได้มากและมีจำนวนมากขึ้น
งานวิจัยในปี 2015 ได้ทดลองให้ชาวแอฟริกาใต้ในชนบทเปลี่ยนการกินจากอาหารที่มีใยอาหารสูงเป็นอาหารที่มีเนื้อสัตว์และไขมันสูงแบบชาวอเมริกัน หลังจากนั้น 2 สัปดาห์ กลุ่มที่กินอาหารที่มีไขมันสูง เกิดการลดลงของบิวทายเรตหรือกรดไขมันสายสั้นที่คาดว่าจะช่วยลดโอกาสการเกิดมะเร็งลำไส้และลำไส้ใหญ่มีการอักเสบเพิ่มมากขึ้น ในส่วนของอีกกลุ่มที่กินอาหารใยอาหารสูงก็เกิดผลตรงกันข้ามกันกับกลุ่มแรก
การกินอาหารที่มีใยอาหารต่ำ ทำให้มีอาหารไปเลี้ยงแบคทีเรียในลำไส้น้อยและแบคทีเรียก็จะเริ่มตายลง อีกทั้งยังมีแบคทีเรียบางชนิดที่เมื่อหิวโซก็สามารถกินเยื่อบุลำไส้ได้อีกด้วย มีงานวิจัยที่ศึกษาเกี่ยวกับอาหารที่ส่งผลต่อแบคทีเรียในลำไส้พบว่าผัก ผลไม้ ชา กาแฟ ไวน์แดง และดาร์กช็อกโลแลต ส่งผลให้เกิดความหลากหลายของแบคทีเรียในลำไส้ สารโพลีฟีนอลเป็นส่วนประกอบของอาหารเหล่านี้ซึ่งเป็นสารประกอบต้านอนุมูลอิสระตามธรรมชาติ กลับกันอาหารที่มีไขมันสูงอย่างเช่น นม น้ำอัดลม ส่งผลให้ความหลากหลายของแบคทีเรียต่ำลง
แบคทีเรียตัวดีที่เป็นประโยชน์ หรือ โปรไบโอติคส์ เกิดจากอาหารและเครื่องดื่มที่ผ่านกระบวนการหมักดอง ซึ่งสมัยก่อนมนุษย์ยังไม่มีตู้เย็น การหมักดองจึงเป็นการถนอมอาหารที่มีการปฏิบัติอยู่ทั่วโลก อย่างเช่น กิมจิ ผักกาดดอง เทมเปห์ คอมบูชา และอย่างในบ้านเราก็มีผักเสี้ยนดอง ปลาร้า แหนม เราเห็นความสัมพันธ์ในเชิงบวกระหว่างอาหารที่มีใยอาหารสูงกับสุขภาพลำไส้ของเรา แต่ปัจจุบันก็ยังเป็นเรื่องยากที่จะศึกษาภายในลำไส้ของเราโดยตรง แต่เราก็ได้เห็นเช่นเดียวกันว่าการทานอาหารที่มีใยอาหารสูง อาหารที่ผ่านกระบวนการแปรรูปน้อย และอาหารหมักดองจะช่วยให้สุขภาพลำไส้เราดีขึ้น
ที่มา
https://www.ted.com/talks/shilpa_ravella_how_the_food_you_eat_affects_your_gut
https://rdcu.be/ccI9I